BİR BETONARME YAPI TEMELİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Bu çalışmada değişen yayılı temel kalınlığı ve zemin koşullarının betonarme çerçeveli 5 katlı bir yapının temel tasarımına etkisinin yatak katsayısı yöntemi ile çalışan iki farklı yazılım ile irdelenmesi amaçlanmaktadır. Günümüzde, yapı temellerinin analizi geçmişte rijit temel kabulüyle yapılan çözümlerden farklı olarak hizmet görebilirlik (SLS) yaklaşımını dikkate alan SAP2000, Sta4Cad, Idecad, Etabs, Probina vb. gibi yazılımlarla yapılmakta ve bu analizlerde zemin Winkler Hipotezine dayanan yatak katsayısı / yay katsayısı ile modellenmektedir. Yatak katsayısı, asıl olarak plaka taşıma deneyinden elde edilmekle birlikte güncel durumda hemen hemen her durumda formüller veya tablolardan elde edilen değerler kullanılmaktadır. Buradan hareketle, kendi içinde sorunları bulunan yatak katsayısının değerinin temelin betonarme hesabı üzerindeki etkisinin ne olduğu konusunun güncel durumda da araştırma değeri taşıdığı düşünülmektedir. Bunun yanında üst yapı yazılımlarında yapı ve temel ayrı ayrı analiz edilebildiği gibi yarı ve tam etkileşimli olarak da çözüm yapılabildiğinden bu durumun da etkisinin araştırılması uygun olacaktır. Çalışma kapsamında yayılı temel üzerinde oturan kısa doğrultuda 3 aks ve uzun doğrultuda 5 akstan oluşan 15 kolonlu betonarme çerçeveli 5 katlı bir yapının analizleri Sta4Cad ve spMats yazılımlarıyla yapılmaktadır. Çalışma ile temel ve üstyapı etkileşiminin farklı durumları da dikkate alınarak temel kalınlığı ve yatak katsayısının değişiminin betonarme tasarıma etkisi ortaya konulacaktır. Çalışma sonunda 150 civarında analiz değerlendirilerek temellerin betonarme tasarımındaki değişim ortaya konacaktır. Her iki yazılımda temel güvenli gerilmesinin yeterli olduğu kabulüyle aşağıdaki durumlar göz önüne alınarak çözümler yapılmaya devam edilmektedir. Temel kalınlığı: 40 cm - 50 cm - 60 cm Yatak katsayısı: Düşük - orta - yüksek Sta4Cad yazılımında analiz yöntemi: Yapı-temel ayrı analiz Yapı-temel yarı etkileşimli Yapı-temel tam etkileşimli Sta4Cad yazılımında yay katsayılarının seçim yöntemi: Sabit yatak katsayısı Yarı bağlantılı yöntem Bağlantılı yöntem SpMats yazılımında yük etki durumu: Bina yükünün ortalama yayılı yük olarak dikkate alınması Bina yükünün kolonların olduğu yerlerden temele aktarılması (momentlerin doğrudan girilmesi veya kuvvet çifti olarak dikkate alınması) Yapılan ilk analizler sonrasında, üstyapı – temel etkileşimi ve yatak katsayısı seçim yönteminin temelde meydana gelen oturma ve eğilme momentlerinin değerlerini ve bunların maksimumlarının yerlerini etkilediği anlaşılmaktadır. Çalışma sonlandığında uygulamacı mühendisin bilinçli bir şekilde çözüm yapmasına katkı sağlayacak sonuçlar elde edileceği düşünülmektedir.